Perspektywa młodych naukowców: dlaczego warto uczyć dzieci języków obcych?

Kiedy najkorzystniej rozpocząć naukę języka obcego? Jakie metody przyswajania wiedzy są skuteczne dla najmłodszych? Jak zmotywować dzieci do nauki? Te pytania nurtują wielu rodziców, którzy stają przed dylematem dotyczącym wprowadzenia dodatkowego kursu językowego dla swoich pociech. Powszechność i istotność poruszanego tematu sprawia, że powstało wokół niego wiele mitów. Dlatego też należy bliżej przyjrzeć się rzetelnej wiedzy z dziedziny procesów rozwojowych oraz zdolności dzieci do nauki. W jaki sposób odróżnić fakty od fikcji? Jakiego wyboru dokonać? Aby znaleźć odpowiedzi, warto wziąć pod uwagę perspektywę rozwojowo-psychologiczną oraz…spojrzeć na świat oczami młodych naukowców. Czy takie połączenie jest możliwe? Sprawdźmy…

Czy rzeczywiście: im wcześniej, tym lepiej? Rozpoczęcie przygody z nauką języka

Popularne powiedzenie, że dziecko chłonie wiedzę niczym gąbka pod pewnymi względami jest zgodne z prawdą. Badania naukowe oraz obecna wiedza psychologiczna wskazują, że mózg dziecka intensywnie rozwija się już między 1. a 3. rokiem życia. Wynika to przede wszystkim z właściwości neuroplastycznych mózgu, a więc tworzenia nowych połączeń nerwowych pod wpływem powtarzających się kontaktów z określonymi bodźcami. Dzięki temu, istnieje duża szansa, że zasłyszane słowa zapiszą się w dziecięcej pamięci i będą mogły zostać wydobyte później.

Niektórzy badacze przedstawiają nieco inny punkt widzenia. Uznają, że nauka języka obcego powinna rozpocząć się dopiero po opanowaniu słownictwa ojczystego, a więc zazwyczaj po 3. roku życia. Czy stanowi to istotną różnicę? Niekoniecznie. Nadal jest to okres intensywnego rozwoju mózgu, dlatego też takie przesunięcie w czasie nie wiążę się ze znacznymi stratami.

Tak wygląda sprawa z perspektywy psychologicznej… Jednak już w tym momencie należy wziąć pod uwagę indywidualne potrzeby dziecka. Każdy maluch rozwija się w swoim tempie, nie zawsze zgodnym z uśrednionymi kryteriami opisanymi w podręcznikach. Z tego względu, błędem byłoby jednoznaczne wskazanie wieku, od którego dziecko powinno rozpocząć naukę języka obcego. Kluczowym elementem w tej kwestii jest wrażliwość oraz responsywność rodziców. Co to oznacza? Przed podjęciem decyzji o wprowadzaniu nowego języka należy przyjrzeć się reakcjom dziecka na kontakt z materiałami edukacyjnymi czy obcym słownictwem. Jeżeli dziecko wielokrotnie buntuje się, sprzeciwia lub reaguje strachem i niechęcią, może to oznaczać, że nie jest jeszcze gotowe na rozpoczęcie nauki. Warto wówczas zastanowić się nad odroczeniem w czasie kursu językowego.

Ciekawa przygoda a nie przymus, czyli kilka słów o motywacji

Dzieci mają naturalną skłonność do eksplorowania świata, zgłębiania tajemnic, zadawania pytań. Wspomniana wcześniej metafora młodych naukowców nie jest przypadkowa: najmłodsi, podobnie jak badacze, kochają eksperymentować, sprawdzać, poznawać rzeczywistość za pomocą zmysłów. Zdarza im się również popełnianie błędów i poszukiwanie nowych rozwiązań. Wszystkie te kwestie warto uwzględnić przy próbach zachęcenia dziecka do nauki języków. Codziennie przeglądanie podręczników, żmudna nauka słownictwa oraz rozpracowywanie struktur gramatycznych raczej nie brzmią zachęcająco (nawet dla dorosłych).

Należy więc wykorzystać wiedzę na temat zainteresowań i predyspozycji dziecka. Doskonałą motywacją może okazać się już samo opisanie procesu, na którym będzie opierać się nauka języka. Zabawa, piosenki, kolorowanki w towarzystwie innych dzieci wydają się być zdecydowanie bardziej zachęcające niż perspektywa godzinnego wykładu nowej pani nauczycielki. Jednak o skutecznych sposobach nauczania więcej w dalszej części…

Oprócz naturalnej ciekawości świata dzieci dążą do kontaktów, interakcji z innymi. Na początkowym etapie są to przede wszystkim rodzice, opiekunowie, natomiast później zaczynają poszukiwać przyjaciół wśród rówieśników. Ten fakt również ma potencjał motywujący. Zajęcia w grupie wiążą się z możliwością poznania nowych osób, wspólnej zabawy, zawiązania przyjaźni.

Bardzo ważnym elementem pozwalającym utrzymać motywacje jest pozytywne wzmacnianie. Co to oznacza w praktyce? Warto doceniać dzieci za dokonywane postępy i nagradzać ich wysiłek. Oczywiście, nie oznacza to, że należy pomijać błędy i zwracać uwagę tylko na pozytywy. Niemniej jednak trzeba pamiętać, iż popełnianie błędów jest naturalną częścią procesu nauczania. Należy je wskazywać, życzliwie korygować, nie zapominając przy tym o wskazaniu pozytywów.

Jak przemienić naukę w rozrywkę? (Nie)zwykłe sposoby przyswajania wiedzy

Początek nauki języka oczywiście powinien skupiać się przede wszystkim na zabawie. Pomocne mogą okazać się wcześniej wspomniane obcojęzyczne piosenki, czytanki z kolorowymi obrazkami oraz ciekawe gry. Warto pamiętać jednak, że dzieci rozwijają się nie tylko poznawczo, ale też – motorycznie. Dobrym pomysłem jest więc wprowadzenie ćwiczeń ruchowych, które zaspokoją potrzebę dziecięcej aktywności.

Jednym z najważniejszych elementów nauki języka jest różnorodność. Wielokrotnie powtarzanie podobnych form ćwiczeń czy zadań szybko może doprowadzić do znudzenia i zniechęcenia. Dziecko rozwija się wielozmysłowo, dlatego bogactwo wrażeń sensorycznych jest niezbędne do utrzymania wysokiego poziomu motywacji. Co więcej, przyswajanie wiedzy nie polega jedynie na uczestnictwie w zajęciach. Języka uczyć można się także w codziennych rozmowach. W przypadku dzieci jest to szczególnie skuteczne. Wprowadzanie pojedynczych słówek pochodzących z języka obcego do zwyczajnych konwersacji w domu stanowi niezwykle ważną część utrwalającą pozyskane wcześniej informacje.

Po raz kolejny trzeba wspomnieć o konieczności dostosowania metod, rodzaju zadań oraz poziomu trudności do indywidualnych zdolności dziecka. Ćwiczenia powinny być rozwijające, ale nie mogą one przekraczać możliwości malucha. Zbyt trudne zadania mogą doprowadzić do złości, frustracji, a nawet utraty wiary we własne umiejętności. Warto więc weryfikować stosowane metody nauczania i korygować je, jeśli istnieje taka potrzeba. Sztywne trzymanie się schematów to zdecydowanie zbyt mało, aby usatysfakcjonować młodych naukowców i uczynić z nich wybitnych poliglotów. Kinga Zaczyk Virtua Lingua Akademia Językowa Online